Wyryki

WYRYKI (ukr. Вирики) – do 1947 r. wieś ukraińska w powiecie włodawskim. W 1943 r. w Wyrykach-Adampolu zamieszkiwało 397 Ukraińców, 263 Polaków; w Wyrykach Połodzie: 587 Polaków i 225 Ukraińców, w Wyrykach-Woli: 186 Polaków i 336 Ukraińców [APL, zespół 498, sygn. 139, k. 313].

HISTORIA
W czasie akcji „Wisła” Wojsko Polskie wygnało ze wsi 74 mieszkańców narodowości ukraińskiej [Misiło 2013, 1029].

WIEK XIX
Według „Słownika Geograficznego królestwa Polskiego” w 1827 r. Wyryki Potok i Wola należały do parafii Lubień, miały 168 domów i 901 mieszkańców. Natomiast w latach 80. XIX w. Wyryki „zajmują znaczny obszar składający się z oddzielnych części. Główna część, wieś Wyryki, leży w środku, na zachód od niej folwark Wyryki i część wsi: Wola, na płn.-wsch. Połockie (t.j. Połockie Wyryki), na wschód Adampolskie Wyryki i folwark Adampol. Ogółem Wyryki mają 173 domy, 1289 mieszkańców, 6124 morgi” [Słownik, t. 14, s. 108]. Autor hasła o Wyrykach nie uważał za należne podać narodowości mieszkańców Wyryk, ograniczył się informacją, że większość jest wyznania prawosławnego.
WIEK XX
Z Wyryk pochodziła łączniczka ps. „Ola”, w latach 1945-1947 członek antykomunistycznego podziemia ukraińskiego na terenie nadrejonu „Lewada” wchodzącego w skład III OUN-R Zakerzońskiego Kraju [Tłomacki, 319].
Brak wzmianki o wsi u Saładiaka.

DZIEDZICTWO UKRAIŃSKIEJ KULTURY MATERIALNEJ

CERKWISKO
Fotografie dotyczą miejsca pośrodku wsi, po prawej stronie drogi Włodawa-Lubień, obok budynku Urzędu Gminy. Lokalizacja oparta jet o potwierdzony kilkakrotnie przekaz ustny najstarszych mieszkańców Wyryk. Według nich w miejscu tym w przeszłości miał stać monaster obrządku wschodniego, w skład którego wchodziła także cerkiew. Okoliczności zmiany tego stanu nie są znane.
Z dostępnej literatury wiadomo, że w 1806 r. książę Adam Czartoryski, dziedzic majątku wyryckiego, zbudował na koszt własny cerkiew drewnianą pod wezwaniem św. Jozafata [Słobodian, 116]. Była to cerkiew filialna parafii w Lubieniu, należącej ówcześnie do katolickiego biskupstwa chełmskiego ukraińskiej diecezji metropolitalnej kijowskiej. Świątynia ta istniała do 1874 r. „Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego” nie wzmiankuje istnienia cerkwi w latach 80. XIX w. Po wprowadzeniu wyznania prawosławnego przez władze carskie w 1875 r. Rusini (Ukraińcy) z Wyryk należeli nadal do parafii w Lubieniu.


Zdjęcia wszystkich galerii wykonano 27 kwietnia 2011 r.

KRZYŻE przydrożne
Przydrożne krzyże stojące na całej długości Wyryk to charakterystyczna oznaka ukraińskiej kultury materialnej wioski. Wydaje się, że w żadnej innej wsi regionu nie zachowała się tak znaczna ich liczba. Nie wykazują wpływów prawosławia rosyjskiego – są jednoramienne. Element ten może posiadać związek z greckokatolicką (unicką) spuścizną wyznaniową związaną z tradycją kijowską, a nie moskiewską.

DOM rodziny Kotów
Rodzina Kotów była prawdopodobnie najbardziej majętną rodzina ukraińską w Wyrykach. Ich dom stoi po lewej stronie drogi z Włodawy jako jeden z pierwszych w Wyrykach Adampolu. Kotowie w 1945 r. uciekli z Wyryk na Ukrainę radziecką lub zostali deportowani przez władze polskie.


DOM szachulcowy

WIATRAK I

WIATRAK II

ZABUDOWA

CMENTARZ w Wyrykach Adampolu
Cmentarz prawosławny w Wyrykach Adampolu znajduje się w lesie, ok. 100 m po prawej stronie drogi z Włodawy. Fotografie pokazują wejście oraz krzyże nagrobne wraz z napisami upamiętniającymi zmarłych w części prawej cmentarza.

Galeria przedstawia krzyże nagrobne i napisy upamiętniające znajdujące się w części lewej od wejścia ciągnącą się po zarośla w jej głębi.

Na fotografiach widoczne są krzyże nagrobne i napisy w tej części cmentarza, która znajduje się na wzniesieniu, a także za nim.


CMENTARZ w Wyrykach Woli