ХИЛИН (pol. Chylin) – do 1945 r. wieś polsko-ukraińska w powiecie chełmskim. W 1943 r. wieś zamieszkiwało  46 Ukraińców, 592 Polaków [APL, zespół 498, sygn. 139, k. 221].

HISTORIA

Po deportacji części mieszkańców Ukraińców do Ukraińskiej SRR w latach 1945–1946 Wojsko Polskie w 1947 r. w ramach deportacji o kryptonimie „Wisła” wygnało ze wsi na tzw. Ziemie Odzyskane 16 obywateli RP narodowości ukraińskiej [Akcja „Wisła” 2013, 1018].

DOKUMENTY

Fragment protokołu przesłuchania członka oddziału NSZ Mariana Lipczaka o mordzie na Jewhenie Skubiszu z Chylina

Daty nie pamiętam, lecz to było we czwartek w miesiącu sierpniu 1945 r. Ja byłem w domu, przyszedł do mnie Stachowski Stefan ps. „Hiszpan” i [nieczyt.] oddania pistoletu  TT, lecz ja mu odpowiedziałem, że bez rozkazu [Eugeniusza Walewskiego] „Zemsty” nie mogę mu dać i razem poszliśmy do „Zemsty”, był on jak raz na targowicy w Siedliszczu. „Zemsta” powiedział, ażebym dał pistolet „Hiszpanowi”, co ja uczyniłem i zapytałem „Zemstę”, na co mu daję. „Zemsta” odpowiedział, że jest jeden z UB i kazał „Hiszpanowi” sprawdzić dokumenty., Dla wszelkiej pewności, żeby nie uciekł, kazał i mi iść. Osobnik ten znajdował się we młynie w Siedliszczu na ten czas. Zaszliśmy do młyna i ja poszedłem na górę, a „Hiszpan” pozostał na dole. Na, nie znalazłszy jego na górze, zobaczyłem, że „Hiszpan” sprawdzał jego dokumenty. Podszedłem i spytałem „Hiszpana”, czy to ten. On mówi, że tak. Dokumenty zostały zabrane i „Hiszpan” uderzył go ręką w twarz. Okazało się po dokumentach, że osobnikiem tym był Skubisz Eugeniusz ze wsi Chylin gmina Olchowiec powiat Chełm i ojciec jego służby w UB w Chełmie. Zabraliśmy go i zaprowadziliśmy za Siedliszcze w kierunku Majdanu Zahorodyńskiego, na pole, od drogi jakieś 300 metrów, i tam „Hiszpan” strzelił mu w tył głowy. Raz i ten się przewrócił, i tak samo drugi raz strzelił w tył głowy. Zakazaliśmy Grzesiukowi Zygmuntowi, ażeby zakopał go i on go zakopał, poprzednio zabrawszy z niego i marynarkę, i buty. […] Zabójstwo to było dokonane na rozkaz „Zemsty”. O bytności Skubisza Eugeniusza miał dać znać ktoś z funkcjonariuszy MO w Siedliszczu, tak mówił do „Hiszpana”.

AIPN Lu 17/1249/J, t. 1, k. 24.

WSPOMNIENIA

Fragment wspomnień Ołeksandra Kolańczuka o mordzie dokonanym przez członków bandy NZS

[…] 15 maja [1945 r.] wracających z Chełma […]  Antona Pekułę z Chylina odział NZS (Narodowe Siły Zbrojne) pobił we wsi Wierzbica i pół żywych zabrał w okolice wsi Kulik. Ślad po nich zaginął. […]

Źródło: O. Kolanczuk, s. Wilka Tarniwśka, w: Deportaciji…, t. 3: Spohady, Lwiw 2002, s. 312.

KOMENTARZE

BIBLIOGRAFIA