Rzuchów

ЖУХІВ (pol. Rzuchów) – do 1947 r. wieś ukraińska w powiecie łańcuckim. W 1939 r. liczyła 640 mieszkańców:  540 Ukraińców, 10 Polaków, 50 ukraińskojęzycznych rzymskich katolików, 20 Żydów [Kubijowycz, 41].

DOKUMENTY

Fragment sprawozdania „Wistky z terenu” z Okręgu II Kraju Zakerzońskiego za 1 maja – 5 czerwca 1945 r.

 […] [] maja [1945 r.] byli milicjanci ze wsi Cieplice zamordowali […] Dubasa Petra ze wsi Rzuchów, lat 20 […]

Źródło: Informacija pro antyukrajinśki akciji na Hrubesziwszczyni w trawni-kwitni 1945 r., w: Polśko-ukrajinśki stosunky w 1942–1947 rr. u dokumentach OUN ta UPA, red. W. Wiatrowycz, t. 2, Lwiw 2011, s. 872. Tłumaczenie z języka ukraińskiego.

maj (?) 1946 r., [m.p.] – Fragment sprawozdania referenta politycznego rejonu II Okręgu II Kraju Zakerzońskiego Michała Borysa „Żana” o mordach na Ukraińcach we wsi Rzuchów

 […] 10 kwietnia 1945 r. polska banda zamordowała następujące osoby:

  1. Wowczko Wasyl – lat życia 65;
  2. Wowczko Mykołaj – 30;
  3. Wowczko Mychajło – 22;
  4. Hohil Mychajło – 60;
  5. Homel Anna – 18;
  6. Homel Hawryło – 53;
  7. Homel Iwan – 33;
  8. Homel Pawło – 39;
  9. Łemian Anna – 30;
  10. Kohut Anna – 30;
  11. Kohut Iwan – 1;
  12. Kril Anna – 7;
  13. Kwil Iwan – 40;
  14. Kril Marija – 30;
  15. Kril Mychajło – 12;
  16. Kril Mychajło – 47;
  17. Kril Pyłyp – 22;
  18. Krywak Wasyl – 40;
  19. Krywak Jewa – 35;
  20. Krywak Marija – 7;
  21. Krywak Mychajło – 5;
  22. Krywak Teodor – 20;
  23. Kurko Mykołaj – 12;
  24. Kurko Stepan – 45;
  25. Kurko Toma – 45;
  26. Kuszłak Andrij – 60;
  27. Mikus Anastazja – 35;
  28. Mikus Ołeksa – 35;
  29. Mareczko Iwan – 7;
  30. Mareczko Marija – 12;
  31. Mareczko Mychajło – 4;
  32. Mikus Mykoła – 22;
  33. Mikus Paraskewija – 50;
  34. Kraciń Mychajło – 20;
  35. Kraciń Dmytro – 65;
  36. Żymarczyk Anastazija – 35;
  37. Ruk Jurij – 21;
  38. Ruk Marija – 21;
  39. Staćko Paraskewija – 20;
  40. Styczyna Ksenia – 50;
  41. Toria Anna – 20;
  42. Toria Wasyl – 50;
  43. Toria Ilko – 42;
  44. Toria Kateryna – 60;
  45. Trus Iwan – 30;
  46. Chramejko Petro – 22;
  47. Czajka Anna – 35;
  48. Czajka Marija – 2;
  49. Szehda Wasyl – 20;
  50. Szehda Iwan – 60;
  51. Szehda Kateryna – 20;
  52. Szehda Kateryna – 20;
  53. Szehda Katerryna – 30;
  54. Szehda Kindrat – 35;
  55. Szehda Mychajło – 14;
  56. Szehda Fruzia – 60;
  57. Szehda Jurij – 25;
  58. Szehda Jurij – 45.

15 kwietnia polska banda zamordowała następujących ludzi:

  1. Chropejko [Chramejko?] Iwan –15;
  2. Dubas Petro – 20;
  3. Sołtys Mychajło – 20;
  4. Kełer Pawło – około 50;
  5. Kełer Kateryna – 20;
  6. Kełer Anastazija – 50;
  7. Praciń Dmytro – 30.

[…] Razem: 58 zamordowanych przez polskie bandy, w tym 29 mężczyzn, 20 kobiet, 2 dzieci do lat 5, 6 do lat 15.

            Źródło: Informacija pro ukrajinśki seła ta ich meszkanciw, szczo postradały w rezultati polśkych napadiw na terenach Jarosławszczyny ta Lubacziwszczyny protiahom 1945 r., w: Polśko-ukrajinśki stosunky w 1942–1947 rr. u dokumentach OUN ta UPA, red. W. Wiatrowycz, t. 2, Lwiw 2011, s. 954–955. Tłumaczenie z języka ukraińskiego.

Fragment protokołu przesłuchania Jana Totha o mordzie na Ukraińcu Bliszczu w Rzuchowie dokonanym przez oddział NZW pod jego dowództwem

W tym tygodniu byliśmy w Rzuchowie powiat Łańcut. Złapaliśmy przechodzącego drogą Bliszera [powinno być: Bliszcza], imiona nie znam, pochodził on z Piskorowic. Ja go wylegitymowałem i dałem rozkaz „Borucie”, ażeby go zastrzelił. Trupa pozostawiliśmy na drodze […].

AIPN Rz 03/4, t. 1, 26 VII 1947 r., k. 87.

HISTORIA

Po mordach zbiorowych w 1945 r. i deportacji części mieszkańców Ukraińców do Ukraińskiej SRR w 1945 r. Wojsko Polskie w 1947 r. deportacji o kryptonimie „Wisła” nie przeprowadziło lub brak jest obecnie dokumentów na jej temat.

KOMENTARZE

DZIEDZICTWO UKRAIŃSKIEJ KULTURY MATERIALNEJ

Wyniki monitoringu z 2 marca 2019 r.

CERKIEW

Społeczność ukraińska Rzuchowa podjęła się trudu budowania własnej cerkwi w okresie II wojny światowej. Świątynia, ulokowana w centrum wsi, po prawej stronie drogi z Piskorowic, została zbudowana do okien. Resztę dzieła przerwał powojenny terror band NZW na czele z bandą pod dowództwem Józefa Zadzierskiego „Wołyniaka” oraz wygnanie ukraińskich mieszkańców przez rząd RP do Ukraińskiej SRR. Niedobudowaną cerkiew została przez władze gminne rozebrana.

CMENTARZ

Fotografie Andrzeja Bożyka.

BIBLIOGRAFIA