Zdynia

ЖДИНЯ (pol. Zdynia, Żdynia) – wieś ukraińska w powiecie gorlickim. W 1939 r. zamieszkiwało ją 730 osób, spośród których 650 było Ukraińcami, 40 Polakami (straż graniczna) i 40 Żydami [Kubijowycz, 25].

HISTORIA
Dnia 19 czerwca 1947 r. żołnierze Wojska Polskiego deportowali ze wsi 562 osób narodowości ukraińskiej; we wsi pozostało 7 Polaków i 23 osób określonych w oficjalnych statystykach jako Ukraińcy lub członkowie rodzin mieszanych [Akcja „Wisła” 2013, 1031].

TEKSTY
Żdynia z przysiółkiem Ług, wieś nad potokiem Konieczna (praw. dopł. Ropy), pow. gorlicki, parafia rz.‐kat. w Sękowej, poczta w Koniecznej. Posiada szkołę
jednoklasową, 686 mieszkańców. W XVI w istniała tu cerkiew parafialna. Według regestru poborowego pow. bieckiego z 1581 r. wieś Zdynia miała 1 zagrodę bez roli, 10 dworzyszcz wołoskich, 1 popa ruskiego z cerkwią, 1 łan sołtysi (Paw., Małop., 125)[SGKP t. XIV, s. 551 – podał S. Gal].

Żdynia – powiat gorlicki, posiada kościół parafialny greckokatolicki i szkołę,
leży śród gór, na wzn. 490 mt., przy gościńcu z Gorlic (23 km.) do Zborowa (Zborów) na Węgrzech. Na wschód szczyt Kamienny Werch ma 696 mt. i Jasionka 705 mt. Dolinę wsi przepływa potok Konieczna, uchodzący do Ropy z praw. brzegu. Żdynia ma 108 dymów i 686 meszkańców (322 męż., 364 kob.), 653 gr.‐kat. a 33 izraelitów. Cerkiew paraf. jest drewniana a na cmentarzu znajduje się murowana kaplica. Osada składa się z chat wiejskich wzdłuż gościńca rozrzuconych. Mieszkańcy trudnią, się uprawa płonnej roli i drobnym handlem. Posiadłość tabularna (Marii Sokołowskiej) ma 845 mr. lasu; posiadłość mniejsza 1338 morgów roli, 388 mr. łąk, 233 mr. past. i 214 mr. lasu. Uposażenie parafii składa się z 117 mr. gruntu, 16 sagów drzewa opałowego, dodatku 207 złr. [SGKP, t. XIV, s. 750 – podał S. Gal].

ZABYTKI UKRAIŃSKIEJ KULTURY MATERIALNEJ
Wyniki monitoringu z lata 2012 r.
CERKIEW
Cerkiew pod wezwaniem Opieki Najświętszej Marii Panny, z 1786 lub 1795 r.
[galeria tymczasowa]


PLEBANIA
W uposażenie parafii greckokatolickiej składało się na początku lat 90. XIX w. „117 morgów gruntu, 16 sągów drzewa opałowego i dodatku 207 zł” [SGKP IXV, 750].

KAPLICZKI przydrożne
Trzecia ze zdyńskich kapliczek znajduje się na miejscowym cmentarzu. Na cmentarzu już w latach 90. XIX w. stała murowana kaplica [SGKP XIV, 750].

FIGURY przydrożne

KRZYŻE przydrożne
Prawie wszystkie krzyże stoją po lewej stronie drogi z Gładyszowa do Koniecznej. Jedynie krzyż 032-040 stoi po jej lewej stronie. Krzyż 066-071 jest w krajobrazie drugi w kolejności, po krzyżu drewnianym, od Gładyszowa.

Krzyż przy żdyńskiej drodze wewnętrznej.

CMENTARZ

ZABUDOWA
[w uzupełnieniu]

Dokumentacja fotograficzna ukraińskich zabytków wsi ZDYNIA na Łemkowszczyźnie została wykonana latem 2012 r. w ramach projektu „Dokumentowanie Łemkowszczyzny” finansowanego przez Zjednoczenie Łemków Kanady.
Фотографічна документація українскьих архітектурних памяток села ЖДИНЯ на Лемківщині здійснено улітку 2012 р. у рамках проєкту „Документування Лемківщини”, що фінансується Обєднанням лемків Канади.