КУЛЬНО (pol. Kulno) – do 1947 r. wieś ukraińska w powiecie łańcuckim. W 1943 r. wieś zamieszkiwało 1024 Ukraińców, 78 Polaków [APL, zespół 498, sygn. 139, k. 175].
HISTORIA
W 1942 r. administracja niemiecka rozstrzelała w Kulnie 20 osób narodowości ukraińskiej [Pisuliński 2009, 47]. 2 marca 1945 r. polscy partyzanci z NOW najpierw zabili rodzinę ukraińska, 5 marca zamordowali 21 osób [Pisuliński 1999, 95-96], a 19 marca oddział NOW pod dow. Józefa Zadzierskiego 'Wołyniaka” wymordował około 50 Ukraińców [Repatriacja… 1996, 96].
Epizody
Galeria składa się z trzech elementów. Dwa pierwsze przedstawiają epizody, które minęły bezpowrotnie. Na 3 pierwszych fotografiach widać krzyż drewniany. Jeszcze na początku lat 2000. stał za cerkwią w prawym rogu ogrodzenia. Widniał na nim napis cerkiewnosłowiański, napisane cyrylica słowa „Z nami Bóg”. Pierwotnie krzyż miał ramię dolne, które odpadło podobnie jak przybity, a później przywiązany drutem metalowe ukrzyżowany Jezus Chrystus. Trzy następne fotografie rejestrują napis informacyjny, który wisiał w gablocie po prawej stronie od wejścia na teren cerkiewny. Napis zawierał rzymskokatolicka wykładnię dziejów cerkwi. Ostatnia fotografia to być może nadal znajdujący się w przedsionku świątyni napis informujący o tym, że „Założycielem i budowniczym niniejszej świątyni był ks. proboszcz Antoni Kurkiewicz”.
DOKUMENTY
1959 marzec 21, Rzeszów – Fragment protokołu przesłuchania Jana Stelmachowicza w sprawie przeciwko Michałowi Krupie
[…] Oddział żołnierzy radzieckich, po stratach jakie otrzymał z naszej strony [podczas boju w Kuryłówce – B.H.] wycofał sie w Kierunku Kulna. My z nadejściem nocy udaliśmy się w ślad za tym oddziałem, jednak w Kulnie go już nie zastaliśmy. Po przybyciu do Kulna przystąpiliśmy od razu z trzech stron jednocześnie podpalać zabudowania gospodarskie, należące do osób narodowości ukraińskiej. Jak sobie przypominam, to zostało wówczas przez nas spalonych około sto zabudowań gospodarskich. W czasie tej akcji zostało przez nas zamordowanych około 10 (dziesięć) osób ukraińskich. […] W napadach tych bandzie „Wołyniaka” pomagała banda „Majki” i banda „Mewy”.
[…]
Oryginał, rękopis. IPN-Rz-107/1613, t. II, k. 87.
DZIEDZICTWO UKRAIŃSKIEJ KULTURY MATERIALNEJ
Wyniki monitoringu z 1 maja 2015 r.
CERKIEW
Cerkiew w Kulnie nie należy do ukraińskiej spuścizny kulturowej, a do rosyjskiego dziedzictwa imperialnego, jednak związana była z życiem ukraińskich mieszkańców wsi wyznania prawosławnego.
KAPLICZKA przydrożna
Koło kapliczki, która wcześniej stała w miejscu dzisiejszej drogi asfaltowej, pochowanych zostało kilkadziesiąt ukraińskich ofiar mordu oddziału NOW z 19 marca 1945 r. Obecnie, według informacji mieszkańców wsi, po miejscu ich pochówku jeżdżą samochody.
CMENTARZ I
CMENTARZ II
KOMENTARZE
BIBLIOGRAFIA